Đền Bà Hoàng là một ngôi đền linh thiêng thờ phụng Thượng đẳng thần Bà Hoàng Đại vương. Bà là vợ của Nùng Tồn Phúc (Minh Ðức Hoàng Hậu), là mẹ ruột của Nùng Trí Cao.
Linh thờ Bà Hoàng Đại Vương.
Tương truyền, Minh Đức Hoàng Hậu tên thật là Tôn Minh Đức, được nhân dân tôn sùng gọi là A Nùng. Bà là người phụ nữ dân tộc Tày mạnh mẽ, giỏi tài mưu lược. Bà đã có công nuôi dạy, rèn luyện võ nghệ cho con trai Nùng Trí Cao - một dũng tướng miền biên ải. Bà còn là quân sư trực tiếp cho Trí Cao trong các trận đánh và được Nhà Lý mời làm cố vấn tướng lĩnh; có công dạy nhân dân cách trồng lúa, hoa màu, chăn nuôi và chăm sóc gia súc. Để ghi nhớ công lao, nhân dân lập đền thờ cho bà mang tên đền Bà Hoàng. Ngày 04/11/2008, đền được công nhận Di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh.
Lễ hội đền Bà Hoàng được tổ chức hàng năm nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, nêu cao đạo lý truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, tiếp tục hun đúc lòng tự tôn, tự hào dân tộc. Chính hội đền được tổ chức vào ngày 15, nhưng từ ngày 14 tháng Giêng âm lịch đã diễn ra các nghi thức truyền thống của địa phương.
Nhân dân nô nức du xuân, trẩy hội tại đền Bà Hoàng.
Lễ hội thu hút đông du khách đến tham quan, chiêm bái và hái lộc đầu xuân.
Ban Tổ chức Lễ hội chuẩn bị sẵn ba nén hương cho mỗi người dân khi dâng hương tại đền, để vừa đảm bảo tính trang nghiêm, vừa an toàn trong công tác phòng chống cháy nổ.
Lễ hội còn tổ chức đêm văn nghệ (ngày 14 tháng Giêng) mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc với chủ đề ca ngợi Đảng, Bác Hồ vĩ đại, tình yêu quê hương, đất nước.
Nhân dân và du khách đến dân hương tại đền Bà Hoàng.
Nhân dân và du khách đến dâng hương cúng bái vừa thể hiện lòng thành kính với Bà Hoàng Đại Vương, vừa cầu mùa, cầu phúc, mong cho cuộc sống bình an và may mắn.
Tác giả bài viết: Hoài Niệm